Dziewiętnastowieczna grafika przedstawiająca szkołę talmudystów (jeszybot). W ciemnym pomieszczeniu znajdują się nad rozłożonymi książkami postaci męskie, z których każda jest zajęta inną czynnością. Grafika powstała zapewne po 1887 roku, który jest datą ukończenia przez Samuela Hirszenberga olejnego oryginału "Szkoły talmudystów", przechowywanego obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie, w oddziale malarstwa polskiego XIX wieku w Sukiennicach.

Hirszenberg (ur.1865) studiował w Krakowie na Akademii Sztuk Pięknych, w kręgu Jana Matejki. W środowisku artystycznym Krakowa wciąż była silna legenda jednego z najzdolniejszych uczniów Matejki, młodo zmarłego malarza żydowskiego, Maurycego Gottlieba. To właśnie Gottlieb (co prawda nie bezpośrednio) wpłynął w olbrzymi sposób na poszukiwania artystyczne Hirszenberga.

Szkoła talmudystów odnosi się ikonograficznie do tradycji studiowania przez uczniów jesziwy ksiąg Talmudu. Pisma te stanowią komentarz do Tory i objaśniają jak przestrzegać prawd zawartych w Torze. Hirszenberg opracował temat na wskroś nowocześnie. Widok Żydów studiujących święte księgi i dyskutujących je przez całe życie, od dziecka do późnej starości, wprowadza patrzącego w świat skupienia i ciągłego reinterpretowania tematów, które ludziom z zewnątrz, także zasymilowanym Żydom, wydawały się jałowe.

Największą uwagę w obrazie przykuwa głowa ucznia ukazana na wprost patrzącego. Młody mężczyzna, o surowym, poważnym, pełnym zadumy wyrazie twarzy, posępny, ze spuszczonymi powiekami, oddaje się kontemplacji. Mimowolnie staje się głównym bohaterem obrazu, milcząco pyta o sens poświęcania życia słowom Talmudu. Malarz zestawił w tym obrazie tradycyjną religijność z wizją nowych idei, o których być może marzy postać.

Wymiary: 35 cm x 42 cm